Publieksvraag: Hoe klinkt ‘sein veilig’ als een crisis of ramp voorbij is?
Het sein veilig krijg je in Nederland nooit te horen via de sirene van de waspaal, ook wel ons luchtalarm. We kennen maar één geluid dat aangeeft dat er iets aan de hand is. En dat geluid heeft altijd dezelfde waarschuwing: ‘ga naar binnen, sluit ramen en deuren en zet radio of tv aan’. Als de sirenes ophouden met loeien, betekent dat niet dat het veilig is om naar buiten te gaan. Je hoort of leest op andere manieren dat de crisis voorbij is.
De regionale rampenzender L1 radio of televisie, meldt als er geen gevaar meer is. Ook de veiligheidsregio plaats op de eigen website (vrzl.nl) een bericht als het veilig is om naar buiten te gaan. Het kan zijn dat je een NL-alert op je mobiele telefoon ontvangt waarin staat dat de situatie weer veilig is. In sommige gevallen rijdt er een geluidswagen door de straat die omroept dat de ramp voorbij is.
Eén sein, altijd zo geweest
Was het altijd zo dat alleen een sirene ging aan het begin van een ramp? We vragen het aan Geert Caris, directieadviseur bij Veiligheidsregio Zuid-Limburg. Hij was landelijk betrokken bij de totstandkoming van het waarschuwings- en alarmeringssysteem (WAS) dat we nog steeds gebruiken.
“We zijn in 1998 overgegaan van een mechanisch- naar een elektronisch waarschuwingssysteem”, vertelt Geert. “Met de mechanische techniek wordt lucht door het systeem geperst om geluid te laten klinken. Juist met het elektronische systeem zou je elke vorm van geluid kunnen maken. Ook spraak. In landen als Denemarken of Duitsland kenden ze geloof ik wel acht of negen soorten geluidssignalen. Maar wij hebben in Nederland bewust gekozen om dit waarschuwingssysteem simpel te houden en het alleen te gebruiken om mensen alert te maken. Daar hoort slechts één geluidssignaal bij.”
“Het geluid is in 1998 wel veranderd”, vervolgt Geert. “Het werd langer en indringender. Vanaf dat moment konden we ook gericht bepaalde waspalen activeren. Na het nieuwe geluid, werd ook NL-alert ontwikkeld.”
Mogelijke verwarring
Iwan Custers, begon in 1993 als adviseur gevaarlijke stoffen bij Brandweer Zuid-Limburg. Hij bevestigt: “Sinds de regionale brandweer bestaat (1992) heb ik nooit een protocol gekend dat je een sein veilig kon geven via het WAS. Vanaf de jaren vijftig zorgde Bescherming Bevolking (BB) voor dit waarschuwingsnetwerk. Hoe dat er toen aan toeging, weet ik niet.”
Tóch kan Iwan zich indenken waar de vraag ‘hoe klinkt sein veilig?’ vandaan komt. “In oktober van 1993 loeiden de sirenes voor een brand bij een verfhandel in Geleen. Aangezien het eerder technisch nog niet mogelijk was om de sirenes selectief aan te sturen, loeiden de sirenes in de gehele Westelijke Mijnstreek. Die vrijdagmiddag loeiden de sirenes tegen half vijf voor een tweede keer om te zeggen dat het veilig was. Maar ook in 1993 was dat niet het protocol.”
“Een alarm inschakelen, blijft nu eenmaal mensenwerk. En het komt natuurlijk maar zelden voor. Sinds 1993 is het WAS vijf keer ingeschakeld in onze regio. Dat onderstreept nog eens hoe belangrijk het is om scenario’s te oefenen. Al kan een situatie in de praktijk weer helemaal anders zijn dan wat je oefent. Je doet wat je kunt met de informatie die je op dat moment voor handen hebt.”
Wat doe jij?
Weten wat jij moet doen als de sirene gaat? Bekijk de meterkastkaart of download jouw persoonlijke binnenblijfplan.