“Wij controleren of een vergunningsaanvraag van Chemelot veilig is voor de omgeving.”
De fabrieken en installaties die op chemisch industrieterrein Chemelot liggen, moeten aan verschillende veiligheidsregels voldoen. Deze regels zorgen ervoor dat gevaarlijke stoffen veilig worden opgeslagen, verwerkt en vervoerd. Verder zorgen de regels ervoor dat mensen in de omgeving én het milieu geen onaanvaardbare hinder ondervinden. De Omgevingsdienst Zuid-Limburg controleert dit. Dat doet de Omgevingsdienst in opdracht van de Provincie Limburg en de omliggende Zuid-Limburgse gemeenten. Pascal Jacobs (Specialist Externe Veiligheid) en Roy Kengen (Vergunningverlener Bouw & Ruimtelijke Ordening) leggen uit wat hun werk inhoudt.
Wil je als bedrijf op Chemelot een nieuwe fabriek bouwen of iets veranderen aan je installatie, opslagtanks of leidingen? Dan heb je daarvoor een omgevingsvergunning nodig. Neem het OHIO-project, waarbij een propeenleiding vanuit Haven Stein naar het Chemelot-terrein wordt gelegd, en waarvoor nog niet zo lang geleden twee reusachtige opslagtanks over de weg werden vervoerd. Je kunt je voorstellen dat bij zo’n project heel wat komt kijken op het gebied van veiligheid. Vraagt iemand hiervoor een vergunning aan? Dan begint het werk van Pascal en Roy.
Omgevingsdienst Zuid-Limburg
De Omgevingsdienst Zuid-Limburg (ODZL) voert de milieutaken uit die onder andere voortvloeien uit de Omgevingswet. Voor de provincie Limburg verzorgt de ODZL de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving. Eigenlijk houdt de ODZL zich bezig met alles waar de omgeving last van kan hebben. Denk bijvoorbeeld aan geluid, licht, geur en stof. De ODZL bestaat uit vier afdelingen: Advies & Onderzoek, Milieutoezicht & Veiligheid, Specialistisch & Juridisch Toezicht en Vergunningen.
Pascal werkt voor de afdeling Advies & Onderzoek. Hij beoordeelt of de aanvrager van een vergunning goed heeft gekeken naar de veiligheidsrisico’s. Pascal: “Ik kijk vooral naar hoe groot de kans is dat je als omwonende van Chemelot gevaar loopt. Daar kun je verschillende rekenmodellen voor gebruiken. Zo weet je of een risico niet te groot is. En of je een vergunningsaanvraag moet goedkeuren of afkeuren.”
Roy werkt voor de afdeling Vergunningen. Als vergunningverlener is hij dagelijks bezig met onder andere de veiligheid op Chemelot. Daar hoort ook de Brightlands Chemelot Campus bij. Roy: “Als er een vergunningsaanvraag binnenkomt, dan beoordeel ik die op inhoud. Ik kijk naar het bouwstuk, maar ook naar andere vergunningplichtige activiteiten in de fysieke leefomgeving. Daaronder vallen onder meer activiteiten die in strijd zijn met het omgevingsplan, het uitvoeren van graafwerkzaamheden en bouwen. Ik heb collega’s die specifiek naar het milieustuk kijken. We werken intensief samen.”
Spin in het web
Roy: “Heeft een bedrijf op Chemelot een vergunning nodig, dan nemen ze contact met ons op. Wij nodigen het bedrijf dan eerst uit voor een vooroverleg. Tijdens dat overleg vertelt het bedrijf over hun plannen. Wij kijken welke invloed die plannen kunnen hebben op bijvoorbeeld veiligheid en geluid. We zorgen er ook voor dat andere partijen aan tafel zitten als dat nodig is. Wijkt de inhoud van een aanvraag af van het bestemmingsplan? Dan moet een gemeente aanschuiven. Moet er een leiding onder een snelweg worden gelegd? Dan betrekken we Rijkswaterstaat erbij. Eigenlijk zijn wij een soort spin in het web.”
Veiligheid voor de omgeving
Na het vooroverleg kan een bedrijf zijn vergunningsaanvraag naar de ODZL sturen.
Pascal: “Wij kijken of alles wat een aanvrager wil, ook mag volgens de wet. Neem nog even het OHIO-project. Die pijpleiding en twee grote opslagtanks, wat betekenen die nu voor de veiligheid in de omgeving? Daar zijn we kritisch op en stellen we vragen over. Soms geven we een bedrijf de tijd om extra informatie aan te leveren. We kunnen een aanvraag ook weigeren. Bijvoorbeeld als de bouw van een nieuwe installatie een te groot veiligheidsrisico vormt voor mensen die in de buurt wonen. Dat is in strijd met het bestemmingsplan van de gemeente en wordt dan afgekeurd.”
Samenwerking
Bij een vergunningsaanvraag kijken er meerdere specialisten én adviseurs mee. Niet alleen van de ODZL, maar ook adviseurs van bijvoorbeeld gemeenten en niet te vergeten de Veiligheidsregio Zuid-Limburg. Pascal: “De Veiligheidsregio kijkt vooral naar de bestrijdbaarheid van bepaalde risico’s en wat er gedaan kan worden om de zelfredzaamheid van mensen te stimuleren. Zij kunnen voor de bouw van een nieuwe fabriek op basis van wet- en regelgeving extra veiligheidsvoorschriften eisen. Die voorschriften nemen wij dan op in de vergunning. Denk bijvoorbeeld aan brandblusinstallaties.”
Vluchtdeuren
Roy: “Soms is het nodig om van een bestemmingsplan af te wijken. Zo zijn er bijvoorbeeld op de Brightlands Chemelot Campus een aantal gebouwen met vluchtdeuren die naar binnen en naar buiten open kunnen. Bij een incident zoals een gifwolk gaan mensen schuilen in die gebouwen. Op basis van het Bouwbesluit kun je zoiets niet afdwingen. Als er een goede reden voor is, mogen we afwijken van het bestemmingsplan. Dan kun je aanvullende technische voorzieningen eisen. Een gemeenteraad kan daar dan mee instemmen. Dat is dus puur vanuit veiligheid gedacht.”
Dubbele veiligheid
De veiligheid van fabrieken is in Nederland wettelijk goed geregeld. Pascal: “Neem bijvoorbeeld de opslag van gevaarlijke stoffen. Elke opslagtank moet aan strenge veiligheidseisen voldoen. Wij als vergunningverlener controleren of dat ook echt zo is. Voldoe je niet aan de eisen, dan ben je in overtreding. Je kunt dus nooit ‘zomaar iets doen’ op Chemelot. Eerst moet je bij je vergunningaanvraag laten zien dat jouw plannen veilig zijn en voldoen aan de wet. Als wij de vergunning verlenen, moet je vervolgens bouwen volgens de veiligheidsregels. Je kunt dus niet om veiligheid heen.”
Inspecties
Niet alleen tijdens het verlenen van een omgevingsvergunning let de ODZL heel goed op veiligheid. Ook als de vergunning is verleend en er op Chemelot iets gebouwd of aangepast mag worden, kijkt de ODZL mee. Roy: “Onze toezichthouders en constructeurs controleren ter plekke of een bedrijf zich bij de bouw houdt aan onze vergunning.” En die controle op veiligheid houdt voor de ODZL niet op na de bouw. Roy: “Is een fabriek in gebruik, dan plannen wij inspecties. Die inspecties voeren wij samen uit met de Veiligheidsregio.
Lees ook het verhaal van Gerard Drenthen en de Arbeidsinspectie.
De inspecteurs van de omgevingsdienst kijken of het bedrijf zich aan de (milieu)regels houdt zoals die in de omgevingsvergunning staan. Het werk van Pascal en mij zit er dan voor het grootste deel op. Totdat een bedrijf weer wat wil veranderen en het een nieuwe vergunning nodig heeft. Dan begint de procedure weer van vooraf aan.”
CC: McM Productions - Marc Schols