Digitale ontwrichting en cyber

Als samenleving worden we steeds afhankelijker van digitale systemen. Dat merken we vaak pas als één van die systemen niet goed werkt. Denk maar eens aan internettransacties die niet doorkomen, vluchten die geannuleerd worden door een stroomstoring of het hacken van de ICT-afdeling van een ziekenhuis. Zulke gebeurtenissen kunnen grote invloed hebben op onze fysieke veiligheid en daarmee vervelende maatschappelijke gevolgen veroorzaken. Als sprake is van zulke gebeurtenissen noemen we dat digitale ontwrichting of cybergevolgbestrijding. Wat kan je zelf doen als digitale systemen verstoord raken? Je leest het hieronder.

Wat is digitale ontwrichting of cybergevolgbestrijding?

Er is sprake van digitale ontwrichting als een digitaal (ICT) systeem, onbedoeld, moedwillig of door een fout, verstoord raakt en daarmee de fysieke veiligheid of de openbare orde in gevaar brengt. De oorzaak van de verstoring kan zowel in het digitale als het fysieke zijn oorzaak vinden.  Zo kan niet alleen een hack (digitaal) leiden tot digitale ontwrichting, maar ook een brand in een datacentrum (fysiek). Daarom spreken we niet over cybercrime, maar ook over digitale ontwrichting. Er is bij digitale ontwrichting niet altijd opzet in het spel.

Het voorbeeld van een brand in een datacentrum laat goed zien dat niet alleen een incident zelf, maar ook de gevolgen ervan op de samenleving verstorend kunnen werken. Als gevolg van een incident kan bijvoorbeeld de elektriciteit uitvallen, de drinkwaterafgifte stoppen of via  geldautomaten geen geld verkregen worden.
 

Wat doet Veiligheidsregio Zuid-Limburg op het gebied van digitale ontwrichting en cybergevolgbestrijding?

In Nederland werkt het NCSC (Nationaal Cyber Security Centrum) aan het vergroten van de digitale weerbaarheid. Daarnaast hebben zij ook een coördinerende rol bij nationale cybercrises. Het NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) en het NCC (Nationaal CrisisCentrum) kunnen indien gewenst een coördinerende rol vervullen richting de veiligheidsregio wanneer er sprake is van digitale ontwrichting of cybergevolgbestrijding.

Veiligheidsregio Zuid-Limburg heeft geen concrete rol in het voorkomen van digitale ontwrichting of cybercrime. We bereiden ons echter wel voor op de hulpverlening tijdens of na een incident dat zijn oorsprong vindt in de digitale omgeving. Dan hebben we namelijk wél een rol; als er sprake is van cybercrime, staan we paraat om hulp te verlenen zoals de samenleving dat van ons gewend is. 

Op het voorkomen van digitale ontwrichting heb je als inwoner weinig invloed. Op de gevolgen kun jij je echter wel voorbereiden. Denk bijvoorbeeld aan het hebben van geld in huis voor het geval dat pintransacties niet meer mogelijk zijn. Zorg voor een reservetelefoon voor het geval de elektriciteit uitvalt en zorg voor een noodpakket in huis, zodat je bent voorbereid op de uitval van het gas, water of licht. Indien er een grote calamiteit is, hou dan deze website of calamiteitenzender L1 in de gaten voor het laatste nieuws. 

Daarnaast kan je, om jezelf thuis zo goed mogelijk te beschermen tegen cybercrime, de volgende dingen doen:

  • Installeer een antivirusprogramma op je computer/laptop/tablet
  • Installeer steeds de software-updates
  • Gebruik een sterk wachtwoord. Dit bestaat uit minimaal acht tekens en een combinatie van letters, cijfers en symbolen
  • Maak alleen verbinding met gesloten Wi-Fi-netwerken, die gebruik maken van wachtwoorden of sleutels. Deze beperken het risico dat er iemand mee kan kijken op je Wi-Fi-netwerk. 
  • Open geen verdachte berichten en bestanden. De Fraudehelpdesk heeft een e-mailwijzer ontwikkeld die je kan helpen om verdachte berichten te herkennen. 

Indien je slachtoffer bent geworden van cybercrime, raden wij je aan om aangifte te doen bij de politie. Hier vind je meer informatie over welke gegevens je nodig hebt om aangifte te kunnen doen. Ook kun je anoniem een melding maken van cybercrime. Dit kan telefonisch via 0800 7000 of via deze link