“Gebeurt er iets op Chemelot, dan moet je weten wat je moet doen.”
Karel Jacobi woont sinds 1983 in Einighausen. Als je een rechte lijn trekt, is de afstand van zijn woning tot aan het Chemelot-terrein zo’n 2 kilometer. De verbinding met Chemelot is er voor Karel altijd geweest. Als lid van het Dorpsplatform en de Klankbordgroep was hij de afgelopen jaren regelmatig in gesprek met Chemelot. Hij voelt zich veilig op de plek waar hij woont. Maar Karel vindt wel dat er proactiever met omwonenden gecommuniceerd mag worden.
In zijn jeugd woonde Karel in Sittard, vlak bij het station. Het was de tijd van de mijnen.
“’s Nachts werd je wel eens wakker als een lange kolentrein voorbij denderde. Maar dat was het dan ook.” Later, in de zeventiger jaren, kreeg hij als student de verhalen over de ramp met naftakraker 2 van dichtbij mee. “De impact van die gebeurtenis in 1975 was ongelofelijk groot.” Begin jaren ’80 werkte Karel als jurist voor een groot installatiebedrijf dat gespecialiseerd was in de bouw van fabrieken, ook op Chemelot. “Ik kan me nog herinneren dat we naftakraker 4 hebben gebouwd.”
Meepraten over Chemelot
Karel werd na zijn pensioen actief in de Stichting Dorpsplatform Einekoeze. Als bestuurslid deed hij ook mee aan de Klankbordgroep Chemelot. Karel: “Dan praat je samen met vertegenwoordigers van Chemelot, de Brightlands Campus, provincie en gemeenten over toekomstige ontwikkelingen en natuurlijk over veiligheid. Wat betekent de komst van een nieuwe fabriek bijvoorbeeld voor ons als omwonenden? En wat gebeurt er in onze omgeving qua verkeer als Chemelot een circulaire site wordt? Dat er dingen gaan veranderen, daar ontkomen we niet aan. Maar door erover te praten kun je problemen aankaarten en je mening geven. Dat hebben we ook gedaan toen er plannen op tafel kwamen voor uitbreiding van de Brightlands Campus.”
Sirenealarm onmisbaar
“Ik hoor bij een leeftijdsgroep die niet is opgegroeid met digitale apparaten zoals smartphones”, zegt Karel. “Ik ben er niet de hele dag mee bezig zoals de meeste jonge mensen. Daarom vind ik dat je op plekken zoals Einighausen waar je mogelijk gevaar loopt, het sirenealarm moet blijven gebruiken. En dus niet alleen NL-alerts moet versturen bij een incident. Ook staan er in dit gebied te weinig telefoonmasten, waardoor ons bereik minder goed is. Dat hebben we een jaar of 10 geleden al aangekaart, maar een oplossing is er nog steeds niet. Providers en gemeente blijven naar elkaar wijzen. Het sirenealarm is voor ons daarom onmisbaar. Gelukkig gaat het bijna nooit af. Gebeurt dat wel, dan zie ik dat mensen om mij heen er meteen alert op reageren.”
Meterkastkaart
Een jaar of 7 geleden was er een brand in een opslagloods op Chemelot, weet Karel nog goed. “Toen was bijvoorbeeld niet duidelijk bij welke radio- of tv-zender je voor het laatste nieuws moest zijn. En of gemeenten in de buurt ook op tijd werden gewaarschuwd. De informatie en communicatie naar omwonenden schoot te kort. Dat was de aanleiding om dingen te verbeteren. Toen is ook de flyer (‘meterkastkaart’) gekomen met informatie over hoe te handelen bij een sirenealarm. Daar hebben we wel 1,5 jaar op moeten wachten. Zoiets moet toch sneller kunnen? In die tussenliggende periode had zo maar weer iets kunnen gebeuren. De meterkastkaart is net als het sirenealarm voor mij onmisbaar. Je weet met die kaart precies wat je moet doen als er iets gebeurt op Chemelot.”
Proactief communiceren
Voor Karel draait het bij veiligheid vooral over proactief communiceren met de omgeving.
“Als je weet dat mensen in een bepaald gebied overlast van je kunnen hebben of in sommige situaties zelfs gevaar lopen, geef daar dan proactief tekst en uitleg over. Praat met die omwonenden, met bedrijven, met scholen en verenigingen. Zodat iedereen zich goed realiseert dat er iets mis kan gaan. Eigenlijk zou je ook eens moeten controleren of mensen die meterkastkaart wel ophangen. Mensen zijn gelukkig niet gewend aan rampen. Maar als er iets gebeurt, dan is het belangrijk dat je weet welke stappen je moet volgen.”
Veiligheid is verbeterd
Als je het vergelijkt met 40 jaar geleden is er op het gebied van veiligheid het nodige verbeterd, weet Karel. “Er zijn zoveel wetten en regels bijgekomen. Machines zijn veiliger geworden, medewerkers worden beter beschermd en er is veel meer veiligheidskennis beschikbaar. Maar veiligheid kan natuurlijk altijd beter. Kom ik weer op het punt van proactief informeren van mensen over mogelijke veiligheidsrisico’s. Wil je in dit gebied komen wonen en/of werken, dan moet je je bewust zijn van de aanwezigheid van Chemelot. Als Chemelot omwonenden 1x per jaar uitnodigt voor een gesprek en een rondleiding, dat wordt zeker op prijs gesteld.”
Karel ziet in die voorlichting ook een rol weggelegd voor het nieuwe bezoekerscentrum dat Chemelot later dit jaar opent in Geleen. “In dat centrum kun je het hebben over veiligheid, duurzaamheid en carrièrekansen voor jongeren. Maar ook laten zien waarom we best een beetje trots mogen zijn op Chemelot. Want als we er samen in slagen om Chemelot circulair te maken, dan leveren we een mooie bijdrage aan onze wereld.”